مراحل راه‌اندازی خط تولید آبمیوه
مراحل راه‌اندازی خط تولید آبمیوه شامل استخراج عصاره میوه، آماده‌سازی مواد اولیه، فرآیند پاستوریزه کردن، پر کردن و بسته‌بندی، و کنترل کیفیت است.
مرحله1: آماده‌سازی مواد اولیه
عصاره‌گیری از میوه تازه کاری بسیار پرهزینه است و نیاز به تجهیزات بسیاری دارد. بیشتر کارخانه‌های تولید آبمیوه در ایران از کنسانتره‌های آماده که توسط کارخانه‌های کنساتره‌سازی تولید و آماده می‌شود استفاده می‌کنند تا از کیفیت بالاتر (با توجه به تخصص کارخانه روی این محصول) بهره ببرندز و در عین حال از صرف هزینه‌های گزاف بپرهیزند. در نتیجه با توجه به کنسانتره تهیه شده و بر اساس دستورالعمل تهیه آبمیوه (که معمولا نیاز به کمک یک کارشناس صنایع غذایی خواهد بود)، مواد اولیه با یکدیگر ترکیب می‌شوند که شامل تنظیم غلظت، افزودن مواد افزودنی مجاز (مانند شکر، اسیدهای خوراکی یا اسانس طبیعی میوه) و مخلوط کردن است.
مرحله 2: فرآیند پاستوریزه کردن
برای اطمینان از سلامت و افزایش ماندگاری آبمیوه نیاز است تا مرحله پاستورازیسیون، قبل از بسته بندی و پر شدن، به طور دقیق طی شود. در این مرحله، تمام میکروارگانیسم‌های مضر (مانند باکتری‌ها، مخمرها و کپک‌ها) از بین خواهند رفت و محصول نهایی برای پرکردن بطری‌ها آماده خواهد شد.
پاستوریزاسیون پیش از بسته‌بندی نهایی و پر کردن و با دمای بالا (85-80 درجه سانتی‌گراد) انجام می‌شود اما این فرآیند اگر پس از بسته بندی باید در دمای60 درجه سانتی گراد انجام شود.
مرحله 3: پر کردن و بسته‌بندی
در این مرحله، آب میوه پاستوریزه شده به صورت گرم در بطری‌های تمیز و استریل یا بسته‌های تتراپک پر می‌شود. نوع و جنس بسته بندی، تا حدود زیادی به ترجیحات بازار مصرف و مدت زمان نگهداری برمی‌گردد و می‌تواند از بطری شیشه‌ای و پت (PET) تا پاکت‌های تتراپک و قوطی‌های آلومینیومی متفاوت باشد. باید در نظر داشت در مجموع حداقل حدود 12 نوع ظرف را میتوان برای بسته بندی آبمیوه پیشنهاد داد که هرکدام مزایا و معایب مشخصی دارند.
پس از تکمیل فرآیند پر شدن، کنترل و تایید کیفیت، بطری باید مراحل برچسب زنی، درج تاریخ و سایر اطلاعات تولید را تکمیل کند تا برای بسته بندی نهایی با شرینک پک، نگهداری در انبار یا عرضه مستقیم به بازار آماده گردد.
مرحله 4: کنترل کیفیت
مرحله کنترل کیفیت در عمل آخرین مرحله نیست و مرحله‌ای در تمام فرآیندهاست. به عنوان مثال بررسی کیفیت مواد اولیه، نظارت بر فرآیند تولید و آزمایش محصول نهایی، همگی جزئی از فرآیند کنترل کیفیت هستند که به صورت موازی، همزمان با اجرای مراحل دیگر طی می‌شوند و انجام هریک برای اطمینان از تطابق با استانداردها ضروری است.
در کنترل کیفیت نهایی، پارامترهای کلیدی کیفیت محصول شامل رنگ، طعم، بو، مقدار شکر افزوده (added sugar)، مقدار مواد جامد محلول (سطح بریکس)، کل مواد جامد (TS)، ساکارز و میزان اسیدیته و pH تست می‌شوند. آزمایش‌های میکروبی نیز برای اطمینان از ایمنی محصول انجام می‌شود تا محصول مطابق با ، استاندارد آبمیوه، نکتار و نوشیدنی میوه ای گازدار (استاندارد 14345)، به بازار عرضه شود.
تولید آبمیوه پالپ دار: مراحل و تفاوت‌ها
بیشتر مصرف کنندگان آبمیوه‌های پالپدار را به دلیل ارزش غذایی بالاتر بیشتر انتخاب می‌کنند. تولید این نوع از آبمیوه با آبمیوه معمولی در مراحل استخراج، پاستوریزه کردن و بسته‌بندی تفاوت‌هایی دارد که خطا در هریک از مراحل باعث از بین رفتن پالپ و یا تغییر در یکنواختی نوشیدنی خواهد شد، که هیچ‌کدام برای مصرف کنندگان مطلوب نخواهد بود. نکته حائز اهمیت در تولید آبمیوه پالپدار این است که فرآیند تولید باید به گونه‌ای انجام شود که پالپ میوه حفظ شود و در محصول نهایی باقی بماند. در غیر این صورت، برای تنظیم میزان پالپ در محصول نهایی، ابتدا آبمیوه پالپدار استخراج می‌شود و سپس بخشی از پالپ جدا شده و به آبمیوه اضافه می‌گردد؛ به طور مثال این راهکار در تولید آبمیوه پرتقال اجرا می‌شود.
استخراج عصاره با حفظ پالپ
بسته به بازار هدف و بودجه تولید، پالپ می‌تواند به روش‌های مختلفی از جمله استخراج مستقیم از میوه، بازیابی تفاله حاصل از فرآیند آبگیری، بازسازی از عصاره تغلیظ شده یا حتی استفاده از مواد مصنوعی تهیه شود. علاوه بر این، تنظیم رنگ، طعم و غلظت پالپ از طریق افزودن مواد طبیعی مانند اسید اسکوربیک یا پکتین و اعمال پاستوریزاسیون برای افزایش ماندگاری، نقش مهمی در حفظ کیفیت نهایی محصول دارد. فرآیند استخراج و تولید پالپ آبمیوه مجموعه‌ای از مراحل دقیق و متنوع است که از انتخاب میوه‌های رسیده و باکیفیت آغاز می‌شود. در این فرایند ابتدا آلودگی‌های سطح میوه با شستشو و ضدعفونی، پاک می‌شوند؛ پس از پوست‌گیری و جداسازی قسمت‌های غیرخوراکی، گوشت میوه خرد یا پوره می‌شود تا بافتی یکنواخت به دست آید.
پاستوریزه کردن با توجه به پالپ
هدف انجام پاستورازیسیون، از بین بردن باکتری‌های مضر است اما در خط تولید آبمیوه پالپدار، این فرآیند باید به گونه‌ای انجام شود که به بافت و ظاهر پالپ آسیب نرسد. به همین دلیل، از دماهای پایین‌تر یا زمان‌های کوتاه‌تر استفاده می‌شود. برای مثال، در تولید آبمیوه‌های پالپ دار توصیه می‌شود، تولید در دمای ۸۲ درجه سانتی‌گراد برای ۲۰ ثانیه انجام شود تا ترکیبات بیواکتیو، مانند ویتامین C، حفظ شوند. به عنوان مثال، در تولید آب پرتقال پالپدار، در مرحله پاستوریزه کردن، از دستگاه‌های تبادل حرارتی لوله‌ای استفاده می‌شود تا پالپ به طور یکنواخت گرم شود.
کنترل کیفیت
توزیع یکنواخت پالپ و اندازه‌گیری میزان پالپ موجود در هر واحد، دو مرحله‌ای است که در تولید آبمیوه پالپدار، نسبت به آبمیوه‌های دیگر، به مراحل کنترل کیفیت افزوده می‌شود. در مرحله توزیع یکنواخت پالپ، باید مطمئن شد که پالپ به طور یکنواخت در آبمیوه توزیع شده است، که ممکن است نیاز به تکان دادن قبل از بسته‌بندی داشته باشد. و همچنین باید از تطابق میزان پالپ در محصول نهایی با استانداردهای تعیین‌شده (مثلاً حداقل ۱۰۰ گرم در لیتر) اطمینان حاصل کرد.
ماشین‌آلات مورد نیاز برای خط تولید آبمیوه
برای راه‌اندازی یک خط تولید ابمیوه کارآمد، باید با توجه به ظرفیت تولید و نوع محصول، دستگاه‌های مناسب انتخاب شوند. در این تقسیم بندی، تجهیزات شستشو، دستگاه میکسر، دستگاه پرکن مایعات، تجهیزات بسته‌بندی ضروری هستند.
دستگاه‌های خط تولید ابمیوه :
دستگاه تصفیه‌کننده آب
وجود یک دستگاه تصفیه آب RO در هر خط تولید آبمیوه‌ای حیاتی است. این دستگاه سلامت و کیفیت محصول نهایی را تضمین می‌کند و در بهبود مزه نیز نقش اساسی دارد. سیستم اسمز معکوس (RO) ناخالصی‌ها، املاح و باکتری‌ها را تصفیه خواهد کرد و تأثیر مستقیمی بر ماندگاری محصول خواد داشت.
مخازن پروسس (پخت)
مخزن پروسس یا پخت در خط تولید آبمیوه، یک سه لایه مخزن با پره‌های هم‌زن و مجهز به سیستم کنترل دما و فشار است که برای میکس و مخلوط کردن، در واقع فرموله کردن، انواع آبمیوه بکار می‌رود. این مخزن مخلوط کننده باید از جنس استیل ضد زنگ 304، مطابق با استاندارد مواد غذایی، باشد و با توجه به نیاز خط تولید در ایزوله سازی ممکن است دو یا سه جداره انتخاب شود، در داخلی‌ترین قسمت ظرف آبمیوه ریخته می‌شود، در قسمت میانی بخار آبی در دمای حدودی 100 درجه درجریان است تا علاوه بر فرآیند پخت و فرموله کردن، به حذف باکتری‌ها نیز کمک کند و در جداره سوم پشم شیشه تا علاوه بر عایق گرم و حفظ دما، از سوختگی کاربران خط تولید نیز جلوگیری شود. ظرفیت مخزن انتخابی (3000 لیتر، 5000 لیتر و …) با توجه به ظرفیت خط تولید می‌تواند متغیر باشد.
دستگاه هموژنایزر
از دستگاه هموژنایزر نیز برای یکنواخت کردن بافت و جلوگیری از ته‌نشینی ذرات استفاده می‌شود. این دستگاه در فشارهای بالا مانند 200 بار، مخلوط آب، کنسانتره میوه و شکر را همگن می‌سازد و زمان میکس را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد.
دستگاه پاستوریزه
پاستوریزه کردن یک راه حل علمی دقیق و کاملا مقرون به صرفه برای از بین بردن میکروارگانیسم‌های مضر نوشیدنی‌هاست و باید طبق دستور العمل ساده و دقیقی که دارد، انجام شود. برای تولید آبمیوه این دستور العمل می‌گوید تا آبمیوه در دستگاه پاستوریزه در دمای 80-95 درجه سانتی‌گراد به مدت 1 تا 10 دقیقه (بسته به نوع آبمیوه) حرارت ببیند و پس از پاستوریزاسیون، محصول سریع خنک شده تا از تغییر طعم و رنگ جلوگیری شود. دستگاه پاستور 500 لیتری لوله ای توان صنعت، یکی از مناسب‌ترین دستگاه‌هایی است که می‌تواند امکان پاستوریزاسیون موثر و سریع را فراهم کند. این دستگاه مجهز به کندانسور برای آماده‌سازی محصول در دمای ۴۰ درجه جهت بسته‌بندی و بدون نیاز به دیگ بخار بوده با استفاده از گاز مایع یا گاز شهری کار می‌کند.
اگر نیاز باشد تا پاستوریزه کردن بعد از پرشدن آبمیوه در بطری شیشه‌ای انجام شود، بهترین گزینه استفاده از سیستم پاستوریزاسیون تونلی خواهد بود. در این عملیات آب میوه در دمای 70-85 درجه سانتی گراد به مدت 20-15 دقیقه از داخل تونل عبور داده شده تا افزایش دما به تدریج و دقیق انجام شود.
تجهیزات پرکن و بسته‌بندی:
دستگاه شستشوی بطری‌ها
برای حصول اطمینان از تمیزی بطری‌های شیشه‌ای یا پلاستیکی، حضور یک دستگاه بطری شوی در خط تولید اب میوه الزامی است. این دستگاه معمولا بطری‌ها را با استفاده از فشار بالای آب و مواد ضدعفونی کننده می‌شوید. ظرفیت شستشوی این دستگاه باید با توجه به ظرفیت تولید خط پرکن انتخاب شود تا بازدهی خط تولید و سرعت آن کاهش نیابد. به عنوان یک نمونه مطمئن و دقیق با قیمت مناسب، دستگاه بطری شوی نیمه اتوماتیک 6 نازله را می‌توانید بررسی کنید. این دستگاه امکان شستشوی 6 بطری کوچک 50 سی‌سی تا بطری‌های بزرگ 3 لیتری، را در هر سیکل شستشو دارد و کاربری آسان آن، باعث شده تا در بسیاری از کارگاه‌های کوچک و متوسط حضور یابد. در هنگام کار با این دستگاه، بطری‌ها پس از شستشو باید توسط کارکنان خط تولید به ورودی دستگاه پرکن انتقال یابند. برای جلوگیری از هدر رفت زمان و انرژی کارکنان خط تولید، پیشنهاد توان صنعت برای کارخانه های بزرگ استفاده از دستگاه‌های شستشو تمام اتوماتیک است یا دستگاه‌های پرکن تری بلوک (تری بلاک ) که برای بهره‌وری و سرعت بالاتر طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها شستشو، پرکن، دربگذار و دربندی را به صورت اتوماتیک انجام دهد.
دستگاه پرکن مایعات آبمیوه پالپ دار و بدون پالپ :
دستگاه پرکن مایعات از اساسی‌ترین دستگاه‌های خط تولید آبمیوه است و نقش پررنگی را در تعیین سرعت و رعایت بهداشت این خط تولید بازی می‌کند اما برای انتخاب یک دستگاه کارآمد باید پارامترهای مختلفی را بررسی کرد.
نخستین عواملی که باید در نظر گرفته شود، نوع آبمیوه و غلظت آن است. اگر آبمیوه رقیق و شفاف باشد، استفاده از دستگاه‌های پرکن مایعات رقیق پیشنهاد می‌شود و اگر آبمیوه پالپدار تولید کارگاه باشد، دستگاهی مانند دستگاه پرکن آبمیوه لیوانی پالپ دار و تخم شربتی می‌تواند به عنوان یک انتخاب مناسب برای خط تولید توصیه شود.
پارامتر دیگری که در انتخاب دستگاه پرکن مناسب دخیل خواهد بود، نوع بسته بندی آبمیوه است. با توجه به جنس و نوع بسته‌بندی میتوان دستگاه‌های مختلفی را مانند دستگاه پرکن لیوانی دو لاین اتوماتیک، دستگاه پرکن شیشه اتوماتیک 6 نازله مایعات رقیق، دستگاه پرکن تری بلوک بطری پت پیشنهاد داد که روی قیمت دستگاه‌ها تفاوت چشم‌گیری ایجاد می‌کنند به عنوان مثال در دستگاه‌های پرکن بطری PET تنها سایز دهانه مهم است و حجم‌های مختلفی از بطری را میتوان با توجه به سایز یکسان دهانه بطری‌ها با یک دستگاه واحد پرکرد اما در پرکن بطری‌های شیشه‌ای حجم، شکل بدنه و ارتفاع بطری اهمیت دارد. تعداد نازل‌ها، ظرفیت پرکردن و سرعت دستگاه کاملا به ظرفیت تولید کارگاه یا کارخانه بستگی دارد و با در نظر گرفتن همین عوامل، می‌توانید دستگاه مد نظر خود را برای ساخت سفارش دهید.
پارامتر بعدی که باید برای انتخاب دستگاه پرکن در نظر گرفت، شستشوی بطری‌هاست. در دستگاه‌های تری بلوک، سه سیستم شستشوی بطری، پرکن و درب‌بند، به طور کاملا یک‌پارچه و اتوماتیک، تمام مراحل را انجام می‌دهند اما در دستگاه‌های مونوبلوک، مانند دستگاه پرکن مایعات ۴ نازله مونوبلوک، تنها فرآیند پرکردن و درب‌بندی انجام می‌شود و برای شستشو نیاز به دستگاه نیمه اتوماتیک دیگری است.
برای در نظر گرفتن تمام این پارامترهای مختلف می‌توانید با کارشناسان فنی و فروش تیم توان صنعت در ارتباط باشید و از یک جلسه مشاوره رایگان ما استفاده کنید.
دستگاه لیبل‌زن
دستگاه‌های لیبل زن، وظیفه برچسب زنی بطری‌ها را برعهده دارند و با توجه به نوع بطری یا لیوان می‌توانند متفاوت باشند. بیشترین دستگاه‌هایی که برای برچسب زنی بطری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، دستگاه لیبل زن opp و دستگاه لیبل زن پشت چسب دار هستند. نکته حائز اهمیت پیش از تهیه دستگاه لیبل زن، نوع ظرف و لیبل است که از قبل باید تهیه شده باشند. نکته مهم بعدی که باید در نظر گرفته شود این است که لیبل در دستگاه‌های OPP ارزان‌تر است اما هزینه اولیه دستگاه بالاست که قطعا هزینه پایین لیبل مصرفی در مدت مشخصی هزینه دستگاه را جبران خواهد کرد. در مقابل دستگاه‌های لیبل زن پشت چسب دار هزینه اولیه پایین‌تر و مقرون به صرفه‌ای دارند در حالی که بهای تمام شده لیبل‌های آنها بالاتر است.
در سال‌های اخیر استفاده از لیبل‌های اسلیو برای بطری‌های آبمیوه بسیار پرطرفدار شده است. این نوع لیبل‌ها دور تا دور بطری، از پایین تا درب آن، را می‌پوشانند و از این طریق، نه تنها ظاهری جذاب برای بطری‌ها فراهم می‌شود بلکه با جلوگیری از ورود آلودگی به محصول، بهداشت آن نیز ارتقا می‌یابد. اگر به اطلاعات بیشتری برای این نوع لیبل زنی نیاز دارید، دستگاه شیرینگ لیبل برقی نیمه اتوماتیک را بررسی کنید.
دستگاه تاریخ زن (جت پرینتر)
وظیفه درج اطلاعات به روز و متغییر هر محصول یا سری تولید بر عهده دستگاه‌های تاریخ زن یا جت پرینتر است. جت پرینترها که امکان چاپ بر روی سطوح مختلف را فراهم می‌کنند، در واقع پرینترهای جوهر افشان یا لیزری صنعتی هستند و جوهرهای مخصوص ضد آب دارند تا اطلاعات به آسانی پاک نشود. این دستگاه‌ها در دو نوع ثابت و قابل حمل در بازار موجود است و با توجه به نیاز خط تولید خود می‌توانید بهترین گزینه را از توان صنعت تهیه کنید.
در بازار صنعتی حال حاضر، پرطرفدارترین پرینترهای صنعتی، پرینترهای لیزری هستند چرا که نیازی به خرید مواد مصرفی ندارند و هزینه تعمیر و نگهداری کمتری را برای تولیدکنندگان در بر خواهند داشت.
دستگاه شیرینگ پک
به طور معمول تکمیل فرآیند بسته‌بندی به عهده دستگاه‌های شرینگ پک است. با استفاده از این دستگاه‌هاست که محصول در بسته های 6،9 یا 12تایی اصطلاحا شل می‌شود. دستگاه شرینک پک تونلی انتخاب رایج این کارگاه‌ها و کارخانجات در این محله است که در دو مدل تک لاین و سه لاین طراحی و تولید می‌شود. در دستگاه شرینک پک تک لاین دستگاه یک خط ورودی دارد. به این معنا که در ورودی دستگاه یک خط سه تایی از بطری شمرده شده و 3 یا 4 بطری وارد دستگاه می‌شود اما در دستگاه سه لاین، ورودی سه خط محصول را وارد می‌کند، یعنی به طور همزما 9 یا 12 بطری وارد دستگاه می‌شود. در نتیجه سرعت دستگاه سه لاین به مراتب از دستگاه تک لاین بیشتر است.
هزینه‌های راه‌اندازی خط تولید آبمیوه
برآورد هزینه‌های راه اندازی خط تولید آبمیوه به عوامل مختلفی بستگی دارد. هزینه ماشین‌آلات و دستگاه‌ها، هزینه مواد اولیه، هزینه نیروی انسانی و سایر هزینه‌های جانبی (مانند برق، آب، گاز) تنها بخش چشم‌گیر این هزینه را شامل خواهند شد. هزینه‌های ساخت سوله و تجهیزات ساختمانی، هزینه مجوزها و گواهینامه‌ها یا هزینه‌های بازاریابی محصول نیز جزئی از همین هزینه‌هاست که برای محاسبه دقیق باید در نظر گرفته شوند.
هزینه ماشین‌آلات
هزینه تهیه ماشین‌آلات و دستگاه‌ها تقریبا 30 تا 50 درصد از هزینه راه‌اندازی یک خط تولید را در برمی‌گیرد. این مقدار هزینه، کاملا به ظرفیت تولید و بزرگی خط تولید بستگی دارد. به همین دلیل است که نرخ مشخصی را نمی‌توان برای آن تعیین کرد. راه‌اندازی یک خط تولید کامل و استاندارد آبمیوه شاید هزینه بالایی داشته باشد، اما میتوان با سرمایه کمتر، یک خط تولید کوچک را راه‌اندازی کرد و به تدریج آن را گسترش داد.
برای برآورد دقیق قیمت‌های روز ماشین آلات می‌توانید با همکاران ما در تیم فروش توان صنعت تماس بگیرید و متناسب با ظرفیت مد نظر خط تولیدتان دستگاه‌ها را انتخاب و هزینه آنها را جویا شوید. در نظر داشته باشید که تمام دستگاه‌های توان صنعت 18 ماه گارانتی و 2 سال خدمات پس از فروش دارد و نصب و آموزش استفاده و کاربری دستگاه‌ها در محل کارخانه شما رایگان است.
همچنین می‌توانید بر اساس بودجه مورد نظر خود، دستگاه‌های مناسب و ظرفیت پیشنهادی خط تولید را، در یک جلسه مشاوره رایگان از همکاران ما جویا شوید.
هزینه مواد اولیه
بخش بزرگی از هزینه مواد اولیه را در خط تولید آبمیوه خرید میوه دربر می‌گیرد. پس از میوه، کنسانتره میوه، شکر، اسید سیتریک و مواد بسته‌بندی (بطری، پاکت، درب، برچسب و غیره) نیز بخشی از این هزینه هستند. در صنعت تولید آبمیوه ایران، بیشتر آبمیوه‌ها از کنسانتره تولید می‌شوند که در سال 1403، هر کیلوگرم میوه و کنسانتره، آن با توجه به عرضه میوه در آن فصل، متفاوت قیمت‌گذاری شده است. به عنوان مثال قیمت هر کیلوگرم در کنسانتره آلبالو در پاییز 1403، حدود ۲۸۹,۰۰۰ تومان یا کنسانتره سیب زرد حدود ۶۸,۰۰۰ تومان بوده است.
هزینه نیروی انسانی
هزینه نیروی انسانی در ایران بر اساس قوانین حقوق و دستمزد اداره کار و تامین اجتماعی هرساله تغییر می‌کند و با توجه به مهارت و شایستگی فرد و عوامل محیطی مانند محل کارگاه متغییر است. به عنوان مثال حقوق و دستمزد یک کارگر ساده در تهران، با توجه به هزینه‌های زندگی در این شهر، بیشتر از دیگر شهرهای صنعتی مانند اراک در نظر گرفته می‌شود. اما مطابق با نرخ قانون کار، حداقل دستمزد روزانه کارگران در سال ۱۴۰۴، ۳,۴۶۳,۶۵۶ ریال تعیین شده است. که به این مبلغ حق اولاد، حق مسکن، سبد معیشتی، پاداش، اضافه کاری و سنوات و … را نیز باید افزود.
هزینه‌های جانبی (مانند برق، آب، گاز)
هزینه‌های جانبی را هزینه‌هایی مانند خرید یا اجاره محل تولید، هزینه انرژی‌های مصرفی (برق، آب، گاز)، هزینه نگهداری و تعمیرات دستگاه‌ها، هزینه بازاریابی و فروش، هزینه مجوزها و گواهینامه‌ها و هزینه حمل و نقل و توزیع شامل می‌شوند. تمام این هزینه‌ها بر اساس اندازه کارخانه و ظرفیت تولید آن متغیر است و عوامل دیگری مانند موقعیت جغرافیایی کارگاه نیز، می‌تواند در گرفتن کمک‌های دولتی برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی شایان توجه باشد. به عنوان مثال برای احداث کارخانه در مناطق آزاد تجاری امتیازاتی چون معافیت از مالیات، اخذ وام‌های بانکی وجود دارد یا از مشوقهای سرمایه‌گذاری که از سوی دولت اعلام می‌شود، میتوان برای مدیریت و کاهش هزینه‌ها از آنها استفاده کرد.
مساحت مورد نیاز برای خط تولید آبمیوه
برای تعیین مساحت مورد نیاز برای خط تولید آبمیوه باید سه بخش اساسی ساختمان و تاسیسات را در نظر گرفت. نخست، بخش‌های تولیدی و انبارکه شامل سوله تولید، انبار مواد اولیه، انبار مواد بسته‌بندی، انبار محصول نهایی و سردخانه می‌شود. سپس، بخش‌های اداری و رفاهی که ساختمان اداری، آزمایشگاه کنترل کیفیت، سالن غذاخوری و آشپزخانه، سرویس‌های بهداشتی، اتاق استراحت کارکنان و نگهبانی را دربر می‌گیرد و در آخر، تاسیسات زیربنایی و پشتیبانی که تاسیسات برق و آب و فاضلاب، گرمایشی و سرمایشی و تاسیسات بخار جزئی از این تاسیسات هستند. واضح است که با توجه به بخش‌هایی که ذکر شد، مساحت مورد نیاز یک کارخانه تولید آبمیوه تا حدود زیادی به ظرفیت تولید و سرمایه اولیه آن بستگی دارد. مثلا برای یک کارگاه کوچک تولیدی شاید مساحتی کمتر از 500 متر نیز کافی باشد اما برای خط تولیدهای متوسط فضایی در حدود 1000متر کافی خواهد بود تا علاوه بر خط تولید، فضایی برای انبار مواد اولیه، نگهداری محصول نهایی و دفتر اداری نیز در نظر گرفته شود. برای کارخانه‌های بزرگ محوطه بیشتری مورد نیاز است چرا که باید علاوه تمامی موارد فوق، مساحتی را برای بارانداز مواد اولیه و بارگیری محصولات نهایی و محوطه سازی شامل جاده‌های دسترسی، فضای سبز و پارکینگ در نظر گرفت.
اهمیت مشاوره در راه‌اندازی خط تولید آبمیوه
اهمیت مشاوره و استفاده از تجارب و دانش دیگران در راه اندازی خط تولید آبمیوه نیز مانند تمام تصمیم‌گیری‌های دیگر برکسی پوشیده نیست. در مسیر راه اندازی این خط تولید نیاز است تا از دانش چند کارشناس و مشاور با تجربه استفاده کنید. یک مشاور یا کارشناس مواد غذایی تا علاوه بر دستور ترکیب مواد اولیه شما را در مورد استانداردهای بهداشتی و پروتکل‌های کنترل کیفیت برای اطمینان از ایمنی مواد غذایی، اخذ مجوزهای لازم (مانند سیب سلامت) و انطباق با مقررات سازمان غذا و داروی ایران راهنمایی کند. یک مهندس یا کارشناس صنعتی که در انتخاب مناسب‌ترین فناوری‌ها و دستگاه‌ها بر اساس ظرفیت تولید، بودجه و نوع آبمیوه‌های مد نظر، همراه شما باشد که در این قسمت از مسیر می‌توانید روی کمک همکاران تیم فنی گروه ماشین سازی توان صنعت حساب کنید. برای نوشتن طرح توجیهی و برآوردهای ریسک‌های سرمایه گذاری به یک کارشناس مالی نیاز دارید تا در تحلیل هزینه‌ها، پیش‌بینی بازگشت سرمایه و تعیین سرمایه در گردش مورد نیاز، به شما کمک کند. انتخاب مشاوران ماهر و مجرب می‌تواند مسیر را برای شما کوتاه کند و از مراحل اولیه امکان‌سنجی و طراحی تا تهیه و نصب تجهیزات، راه‌اندازی و بهره‌برداری مداوم، و حتی در زمینه الزامات صادرات و استانداردهای بین‌المللی نیز راهنمایی‌های لازم را ارائه دهند.
مزایای راه‌اندازی خط تولید آبمیوه
تقاضای رو به رشد در بازار
مطابق با گفته‌های نایب رئیس انجمن صنایع کنسانتره و آبمیوه، کشور ایران یک درصد از جمعیت کل جهان را داراست در صورتی که تولید میوه در کشورمان 4% تولید کل میوه در جهان است و ضمن اینکه مصرف سرانه آبمیوه در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته (به عنوان مثال 35-40 لیتر در سال در برخی کشورهای اروپایی) همچنان پایین‌تر است. در کنار این دو پتانسیل بزرگ، توجه مصرف کنندگان به سلامت محصولات، بر اساس رشد خرید 59 درصدی آبمیوه بدون کنسانتره میتوان گفت که پتانسیل تولید و بازار مصرف هر دو وجود دارند که می‌تواند نمایشگر تقاضای رو به رشد در بازار آبمیوه‌های طبیعی باشد.
سودآوری بالا
دسترسی آسان به مواد اولیه، میوه‌های صنعتی (که از نظر کیفیت مانند میوه‌های موجود در بازار است، اما از نظر اندازه کوچک‌تر هستند)، مزه و طعم بی‌نظیر میوه‌های ایرانی در مقایسه با تولید سایر کشورها، در کنار هزینه انرژی و دستمزد بسیار پایین و تقاضای مداوم و رو به رشد برای انواع نوشیدنی‌ها، همگی نوید یک فعالیت سودآور و بازگشت سرمایه زودهنگام را می‌دهند. در مورد بازگشت سرمایه باید گفت، مدت زمان بازگشت سرمایه تا حدود زیادی به ظرفیت تولید، سطح کارایی عملیاتی مجموعه، استفاده درست از استراتژی‌های مدیریت هزینه و انتخاب قیمت رقابتی در بازار بستگی دارد.
امکان صادرات محصولات
شرط صادرات موفق، حفظ مداوم کیفیت محصولی است که با استانداردهای بین‌المللی مطابقت داشته باشد. ممکن است با تصور کنید در شرایط کنونی تحریم‌ها امکان صادرات محصول وجود ندارد اما باید خاطر نشان کرد برندهایی مانند هلدینگ صنایع غذایی مجتبی در صادرات محصولات متنوعی از آبمیوه‌های خود به چندین کشور منطقه موفقیت چشم‌گیری داشته‌اند که نمایانگر پتانسیل آبمیوه‌های ایرانی برای کسب جایگاه در بازارهای بین‌المللی کشورهای همسایه مانند روسیه، ارمنستان، عراق، ترکیه و… است.
چالش‌های راه‌اندازی خط تولید آبمیوه
رقابت شدید در بازار
در ایران، برندهایی مانند «سن‌ایچ»، «سان‌استار» و «رانی» سهم قابل توجهی از بازار آبمیوه را با محصولات متنوع و شناخته شده خود در اختیار دارند که ممکن است ورود به این بازار را برای بازیگران تازه وارد سخت و چالشی کند اما باید مجدد یادآور شد که پتانسیل این بازار نیز بالاست و با یک برنامه استراتژیک صحیح و انتخاب مزیت رقابتی مناسب، میتوان در این بازار شناخته و محبوب شد.
نیاز به سرمایه اولیه بالا
راه‌اندازی خط تولید اب میوه نیاز به سرمایه اولیه بالا دارد اما سود آوری بالا، سرمایه اولیه را تقریبا در مدت زمان کوتاهی جبران می‌کند و به همین دلیل است که طرح‌های توجیهی خط تولید آبمیوه پذیرفته می‌شود و نظر سرمایه گذاران را به خود جلب می‌کند.
الزامات بهداشتی و استانداردها
تولید آبمیوه به عنوان یک محصول غذایی، تابع مقررات و استانداردهای سختگیرانه‌ای از سوی سازمان غذا و دارو ایران خواهد بود و برای عرضه محصول نهایی به بازار، رعایت این الزامات در تمام مراحل تولید، از تهیه مواد اولیه تا بسته‌بندی نهایی، ضروری است. در کنار، اخذ مجوزهای لازم از سازمان غذا و دارو که یکی از مراحل ضروری برای شروع فعالیت است؛ تولیدکنندگان باید اطمینان حاصل کنند که محصولات آنها با استاندارد ملی ایران به شماره ۱۴۳۴۵ با عنوان “استاندارد آبمیوه، نکتار و نوشیدنی میوه ای” نیز مطابقت دارد. این استاندارد، معیاری همه جانبه در تولید آبمیوه مثل ویژگی‌های شیمیایی، استفاده از افزودنی‌های مجاز و الزامات برچسب‌گذاری را ارائه می‌دهد. همچنین، رعایت اصول بهداشتی در محیط تولید و استفاده از تجهیزات مناسب برای جلوگیری از آلودگی محصول از اهمیت بالایی برخوردار است.
جدول الزامات برچسب‌گذاری اجباری برای آبمیوه در ایران
| اطلاعات مورد نیاز | زبان | توضیحات |
| نام محصول | فارسی | خوانا و واضح، با فونت بزرگتر، در قسمت قابل رؤیت و بدون قرار گرفتن در محل دوخت |
| مواد تشکیل‌دهنده | فارسی | به ترتیب وزن، در صفحه اطلاعات |
| نام و آدرس تولیدکننده | فارسی | کامل و دقیق، در صفحه اطلاعات |
| شماره پروانه ساخت | فارسی | از سازمان غذا و دارو، در صفحه اطلاعات |
| وزن خالص | فارسی | بر حسب سیستم متریک، در صفحه اصلی، خوانا و واضح |
| تاریخ تولید و انقضا | فارسی | روز، ماه و سال (ماه می‌تواند به صورت حروف نیز باشد)، در صفحه اطلاعات |
| شرایط نگهداری | فارسی | واضح و قابل فهم، در صفحه اطلاعات |
| عبارت “تهیه شده از کنسانتره” | فارسی | در صورت استفاده از کنسانتره، زیر نام محصول |
| درصد آبمیوه طبیعی | فارسی | برای نوشیدنی‌های حاوی آبمیوه طبیعی، زیر نام محصول |
| نام تجاری محصول | فارسی | در جای قابل رؤیت، خوانا، با فونت متناسب و با ثبوت چاپ کافی، برای محصولات وارداتی نام باید به صورت فارسی نیز باشد |
| نشان استاندارد و سیب سلامت | – | در صورت دریافت، باید بر روی برچسب قرار بگیرند |
| بارکد | – | برای ردیابی محصول و تأیید اصالت آن |
| اطلاعات مربوط به مواد حساسیت‌زا | فارسی | در صورت وجود |
1.بهترین میوه‌ها برای تولید آبمیوه صنعتی کدامند؟
بهترین میوه‌ها برای تولید آبمیوه، میوه‌هایی هستند که آبگیری مناسبی دارند. به همین دلیل، با وجود اینکه ایران رتبه‌های بالای جهانی در تولید انار، خرما، انجیر، گیلاس، انگور، پرتقال، سیب، زردآلو، هلو، هندوانه، و طالبی دارد، بیشترین آبمیوه تنها از پرتقال، سیب، انگور، انار و هندوانه تولید می‌شود.
2. چگونه میتوان کیفیت آبمیوه تولیدی را افزایش داد؟
استفاده از میوه تازه و مواد اولیه مرغوب، به طور قطع، کیفیت آبمیوه را افزایش می‌دهد اما با تغییراتی کوچک در روند تولید نیز، میتوان کیفیت آبمیوه تولیدی را بهبود بخشید. مثلا انتخاب و خرید کنسانتره مرغوب با توجه به نوع میوه، برای دستیابی به کیفیت مطلوب بسیار مهم است. انواع مختلف میوه‌ها ساختار و ترکیبات سلولی متفاوتی دارند که نیاز به تکنیک‌های استخراج مناسب برای رسیدن به نتایج مطلوب دارد. علاوه بر دو مورد پیشین، کنترل کیفیت در هر مرحله و استفاده از بسته‌بندی مناسب برای محافظت در برابر اکسیداسیون را نیز میتوان برای بالا بردن کیفیت آبمیوه پیشنهاد کرد.
3. آیا راه‌اندازی خط تولید آبمیوه نیاز به مجوز دارد؟
برای راه اندازی خط ابمیوه نیاز به اخذ مجوز از چهار سازمان اصلی و مرجع خواهد بود. اعطای مجوز تاسیس کارخانه و انجام فعالیت تولیدی بر عهده سازمان صنعت، معدن و تجارت یا وزارت جهاد کشاورزی خواهد بود. سازمان غذا و داروی ایران (IFDA) مسئول نظارت بر ایمنی و کیفیت مواد غذایی است. استانداردهای بهداشتی، ایمنی و کیفیت ضروری را اداره ملی استاندارد ایران بررسی می‌کند که باید به دقت مورد توجه قرار گیرند. و در آخر، و مسئولیت صدور مجوزها و مقررات زیست‌محیطی مربوط به صنایع غذایی در ایران، با سازمان حفاظت محیط زیست است.
4. تفاوت بین خط تولید آبمیوه و کنسانتره چیست؟
در صنایع غذایی، کنسانتره به معنی خارج کردن آب یا هر حلال دیگری از ماده غذایی اصلی مانند میوه است. در این فرآیند ارزش غذایی ماده اصلی تا حدود زیادی حفظ می‌شود. این فرآیند تغلیظ از خرابی و فساد میوه جلوگیری کرده، نگهداری، حمل و نقل را نیز آسان می‌کند. پس میتوان گفت خط تولید آبمیوه و کنسانتره تفاوت زیادی با یکدیگر دارند. خط تولید آبمیوه طببعی شامل مراحلی چون دریافت میوه، بازرسی، شستشو و مرتب‌سازی آن، استخراج کنسانتره، پاستوریزاسیون، فیلتراسیون و شفاف‌سازی و در نهایت بسته‌بندی است اما با خرید کنسانتره از تولیدکنندگان، مراحل اولیه و مرحله تغلیظ برای استخراج عصاره و تبدیل آن به کنسانتره حذف می‌شود. تولید کنسانتره نیازمند نیروی کار و تجهیزات اضافی مانند اپراتور یا سایر دستگاه‌های تغلیظ است. پس روش مقرون به صرفه خرید کنسانتره از تولیدکننده خواهد بود.
5. چگونه میتوان بازار هدف برای آبمیوه تولیدی را شناسایی کرد؟
تحقیق بازار و تحلیل رقبا دو ابزار مهم برای شناسایی بازار هدف برای تولید آبمیوه هستند. تحقیق بازار را در ابعاد حرفه‌ای میتوان برون سپاری کرد و به شرکت‌های مرتبط سپرد و در ابعاد کوچک‌تر میتوان مصاحبه‌هایی هدف‌مند با دفاتر پخش آبمیوه و نوشیدنی یا فروشندگان محلی ترتیب داد. برای تحلیل رقیب نیز میتوان با شناسایی برندهای موجود آبمیوه در ایران یا منطقه مد نظر، به بررسی محصولات، نحوه قیمت‌گذاری و میزان فروش و سهم بازار هریک از آنها پرداخت.
6. چه استانداردهایی برای خط تولید آبمیوه ضروری است؟
اطمینان از ایمنی محصول در خط تولید آبمیوه بسیار مهم است و رعایت استانداردهای بهداشتی ایمنی محصول را تضمین می‌کند. این استانداردها بجز رعایت مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI) که رعات آن الزامی است، شامل بهداشت فردی کارکنان، برنامه‌های تمیزکاری و ضدعفونی و بهداشت محیط نیز می‌شود.
7. آیا امکان راه‌اندازی خط تولید آبمیوه در مقیاس کوچک وجود دارد؟
بله. احداث خط تولید اب میوه در مقیاس کوچک در ایران، امکان‌پذیر است و به سرمایه اولیه کمتری هم نیاز دارد. همچنین طرح‌های حمایتی خوبی هم از سمت دولت برای واحدهای تولیدی کوچک در نظر گرفته می‌شود که میتوان از آنها کمک گرفت. شروع در مقیاس کوچک می‌تواند یک استراتژی ورود مناسب با ریسک پایین‌تر باشد و پله‌ای برای گسترش و موفقیت‌های بعدی گردد.
8. چگونه میتوان هزینه‌های راه‌اندازی خط تولید آبمیوه را کاهش داد؟
راه‌های متفاوتی برای کاهش هزینه راه‌اندازی خط تولید آبمیوه وجود دارد. به طور مثال میتوان فعالیت را از ظرفیت‌های پایین‌تر تولید آغاز کرد یا از تجهیزات کارآمد دست دوم استفاده نمود. یک روش دیگر استفاده از مشوقهای دولتی در مناطق مختلف و وام بانک‌هاست که در مقاله به آنها پرداخته شده است.
9. چه نوع بسته‌بندی برای آبمیوه مناسب‌تر است؟
در نظر گرفتن ترجیحات بازار، ماندگاری و طول عمر محصول راز انتخاب بسته بندی است. اما بهتر است برای محصولات پرمیوم و ویژه از بطری شیشه‌ای یا قوطی‌های آلومینیومی، برای اطمینان از ماندگاری طولانی از بسته بندی تترا پک و برای یک بسته بندی سبک، مقرون به صرفه و در دسترس از بطری‌های پت PET استفاده کنید.
- چگونه میتوان از ضایعات میوه در خط تولید آبمیوه استفاده کرد؟
ضایعات جامد میوه شامل پوست، دانه و تفاله (باقی‌مانده پالپ) است. تولید کمپوست، خوراک دام، استخراج پکتین (یک عامل ژل کننده که از سیب و پرتقال گرفته می‌شود)، روغن‌ها یا سایر محصولات جانبی با ارزش افزوده مانند استفاده از پوست پرتقال در چرم میوه یا استفاده از پوست انار برای رنگرزی پارچه‌ها، روش‌هایی هستند که میتوان از دور ریختن ضایعات میوه و تولید زباله جلوگیری کنند.
